پرورش قارچ

تجهیزات و وسایلی نظیر قفسه ها و هر چه که به داخل سالن آورده میشود. باید قبل از استفاده ضدعفونی
شود برای جلوگیری از ورود ات به داخل سالن باید توری های مخصوص در جلوی درب ورودی و
پنجره ها، نصب گردد.

تجهیزاتی که در سالن های کوچک و بزرگ پرورش قارچ صدفی و دکمه ای مورد استفاده قرار میگیرد تا حدود زیادی مشترک هستند، این وسایل باید از ابتدا در سالن نصب شوند و قبل از آنکه پرورش قارچ آغاز گردد، بایستی کارکرد آنها مورد آزمایش قرار گیرد. به این ترتیب که شرایط حرارتی، رطوبتی، تهویه ای و نوری سالن با استانداردهای مورد نیاز تطبیق داده شود.

چون پرورش قارچ دکمهای و صدفی در محیط بسته انجام میشود، بنابراین در هر منطقه جغرافیایی و با هر
نوع آب وهوایی در تمام فصول قابل کشت است

باید نسبت به دریچههای ورود و خروج محدودیت وجود داشته باشد حتی تاجایی که ممکن باشد هیچ گونه دریچه و در  ورودی و خروجی به جز محل های رفت و  آمد نباید در سالن وجود داشته باشد. همچنین نور و روشنایی کاملا تحت کنترل باشد. هوای ورودی نیز توسط کانالکشی از اتاق تأسیسات وارد سالن شود بنابراین هیچ هوایی به صورت مستقیم و یا حتی توسط کولر یا هواساز به سالن وارد نمیشود!

در سالن قارچ یک دریچه خروجی به نام اگزوز وجود دارد که بهتر است
در عرض سالن در پایین دیوار در وسط عرض به فاصله یک متر از کف قرار گیرد

مسئله بعدی لوله کشی تأسیسات سالن میباشد در هر سالن یک شیر آب باید تعبیه شود و خروجی آب کف
سالن بایستی در نظر گرفته شود .

برای استفاده حداکثری از فضای سالن آن را قفسه بندی میکنیم قفسه ها از جنس های مختلفی ساخته
میشوند در سالن های مدرن از قفسه های آلومینیومی استفاده میشود.
سالن قارچ در 4تا 7طبقه قفسه بندی میشود اما بهترین نوع قفسه بندی در 5طبقه است.

بین هر طبقه بایستی 65تا 70سانتیمتر فاصله باشد. فاصله اولین طبقه از کف 15سانتیمتر و آخرین طبقه از سقف یک متر در نظر گرفته میشود.
در یک سالن با عرض 6متر فاصله هر قفسه از دیوار را 75سانتیمتر و فاصله بین قفسه ها (عرض راهروی
میانی) را یک متر در نظر میگیریم. عرض هر قفسه را 1/5متر در نظر گرفته و طول آن نیز بنا به طول و
ظرفیت سالن ساخته میشود.
بهتر است به ازای هر سالن یک اتاق تأسیسات جداگانه تعبیه شود که

• هواساز
• رطوبت ساز
• و گرما ساز

در آن قرار میگیرند.

اما روش معمول تر این است که سالن هایی که پهلو به پهلوی هم قرار دارند دارای یک راهروی
مشترک برای نصب تأسیسات میباشند.

دیگر امکاناتی که برای طراحی یک مجموعه پرورش قارچ باید مدنظر قرار داد عبارت اند از اتاقک مخصوص برای دیگ بخار،تونل پاستوریزاسیون خاک پوششی، اتاق آمادهسازی خاک پوششی، سردخانه، اتاق بستهبندی قارچ، انباری و اتاق استراحت کارگران.

همچنین اگر خود مایل به تولید کمپوست مورد نیازتان باشید باید امکانات مورد نیاز آن از قبیل تونل پاستوریزاسیون کمپوست، پیست قالبزنی و استخر آب را در طراحی خود مد نظر قرار دهید

قارچ ها، گروهی از گیاهان را تشکیل می دهند که جزو دسته نهان زادان می باشند که همه گیاهان اسپوردار در این دسته قرار می گیرند. جلبک ها، قارچ ها و گلسنگ ها در ردیف ریسه داران قرار دارند. قارچ ها فاقد اندام هایی نظیر ساقه، ریشه و سیستم آوندی هستند و به علت نداشتن کلروفیل، توانایی انجام عمل فتوسنتز را نیزندارند و برای ادامه زندگی باید مواد غذایی مورد نیاز خود را از تجزیه مواد آلی به دست بیاورند.
قارچ های خوراکی معمولاً از چهار قسمت تشکیل شده اند:

1.  شبکه میسیلوم داخل خاک یا ریشه
2.  ساقه
3.  چتر یا کلاهک
4.  ورقه های تولید کننده هاگ

برای راه اندازی یک سالن پرورش قارچ عوامل زیادی دخالت دارند از جمله

• برنامه ریزی میزان تولید مورد نظرـ
• مقدار سرمایه گذاری
• نیروی انسانی
• کشش بازار
• میزان کمپوست

سالن تولید قارچ میتواند انبارـ اتاق ـ زیرزمین و یا محلی سرپوشیده باشد و همیشه برای یک کار تولیدی معمولاً یک حداقل هایی مطرح است.
بنابراین در اینجا برای شروع سالنی به مساحت 72متر مربع در نظر گرفته میشود. برای سالن 72متر
مربعی بهترین ابعاد 12متر طول و 6متر عرض میباشد ارتفاع نیز مهم میباشد بهتر است ارتفاع 4متر در
نظر گرفته شود

این اندازه ها به خاطر چیدمان قفسه ها میباشد که از فضا بیشترین استفاده شود. در چنین
سالنی میتوان حدود 9/5تن کمپوست را جا داد به شرط آنکه دو ردیف قفسه به صورت پنج طبقه را آماده
نمود هر سالنی دارای منافذی است که راه ورود ات به شمار میآیند.

این روزنه ها را باید مسدود کنیم تا شرایط ایزوله و بسته بودن در سالن فراهم آید. سالن پرورش قارچ میبایست از هر لحاظ عایق باشد

مسئله عایق بودن از نکات کلیدی پرورش قارچ می باشد

عایق از نظر رطوبت ـ حرارت ـ نور ـ هوا میباشد. به همین منظور در شرایط پرورش قارچ به صورت صنعتی
از سالن های دو جداره استفاده میشود اما به طور کلی  پرورش قارچ را در هر مکانی البته با شرایط خاصی
میتوان انجام داد.

از سوله گرفته تا گلخانه و یا حتی در محلی مثل زیرزمین منزل  (پرورش سنتی و آموزشی)

که همین مکان ها باید دارای ویژگیهای دیگری نیز باشد به بعضی از آنها اشاره مینماییم. مکان مورد
نظر باید ویژگیهایی همچون

• نزدیکی به بازار فروش،
• دارای امتیاز آب برق و ترجیحاً گاز باشد.

شرایط  مورد  نیاز  پرورش قارچ  در  محیط  بسته

• اتاق پرورش
• رطوبت ساز یا مه پاش
• کولر
• فن های ورودی و خروجی هوا
• دماسنج میله ای و مینیمم، ماکزیمم
• رطوبت سنج
• محلی برای خروج آبهای اضافه در سالن پرورش
• با توجه به اینکه سالن به آبپاشی جهت بالا رفتن و حفظ رطوبت و همچنین شستوشو نیاز دارد وجود شیر آب در سالن بسیار به راحتی کار کمک میکند
• هیتر یا بخاری
• موارد ضدعفونی کننده اتاق پرورش

ویژگی های اتاق پرورش قارچ

1.  اتاق پرورش قارچ برای نگهداری بیشتر رطوبت باید دیوارهای سیمانی داشته باشد
2. اتاق باید حتماً جایی برای خروج آب داشته باشد.
3.  اتاق پرورش باید امکان نصب تجهیزاتی برای تهویه و هوا دهی را داشته باشد.
4.  اتاق پرورش باید کاملا بدون درز باشد.
5.  امکان نصب وسایل گرمایشی را داشته باشد.
6. دارای لوله کشی آب برای آبپاشی و ایجاد رطوبت باشد.
7.  ارتفاع مناسب برای ایجاد طبقات را داشته باشد (ارتفاع 4متر مناسب است.)

8. هواساز مخصوص سالن قارچ دکمه ای

   هواساز سالن قارچ از مهمترین و اصلی ترین دستگاه در صنعت پرورش قارچ دکمه ای بوده و در تنظیم میزان
   دما و رطوبت و حجم اکسیژن موجود در هوا در داخل سالن تأثیر مستقیم دارد

طبقه بندی قارچ ها براساس شکل تغذیه ای

1.    قارچ های خوراکی ـ دارویی
   مانند قارچهای صدفی، دکمهای، شیتاکه، ولواریلاو
2. قارچ های دارویی
   به علت دارا بودن نوعی بافت خاصیت خوراکی ندارند، ولی عصاره آنها خواص دارویی دارد، مانند گنودرمالوسیدیم
3. قارچ های غیر خوراکی
   قارچهایی که نه خاصیت خوراکی دارند و نه سمی هستند مانند قارچهای جنگلی
4. قارچ های سمی
   این قارچها به علت دارا بودن مواد خاصی در بافت خود خاصیت سمی داشته و قابل مصرف نیستند. این نوع
   قارچها ایجاد مسمومیت و در نهایت باعث مرگ میشوند. مانند آمانتیای سفید یا قرمز

قارچها شامل انواع گوناگونی میشوند زیرا بیش از 38هزار نوع قارچ وجود دارد که بعضی از آنها سمی و
بعضی دیگر قابل خوردن میباشند. رنگ، شکل و اندازۀ قارچ ها میتواند خیلی متنوع و مختلف باشد.

مزایای پرورش قارچ صدفی

1. عدم نیاز به زمین با مساحت زیاد و مرغوب
2. عدم فصلی بودن کشت
3. عدم وابستگی ارزی
4. عدم نیازنسبی به آب
5. استفاده از پسماند های زراعی برای تهیه بستر کشت
6. معمولاً قیمت محصول در حد توان و تمایل خرید مصرف کننده است.

قارچ دکمه ای شرایط مخصوص ( بیولوژی) داشته و کاشت و پرورش نوع خوراکی آن به عنوان ماده غذائی با ارزش ضرورت برنامه ریزی جامع در خصوص تولید آن را اامی می سازد. در سال های گذشته قارچ ها به عنوان غذای اشرافی و لوکس محسوب می شد که امکان استفاده برای عموم افراد جامعه فراهم نبود. اما امروزه با گسترش روز افزون پرورش و تولید آن مصرف آن افزایش یافته است. ما در این نشریه شما را با نحوه پرورش قارچ دکمه ای آشنا می کنیم.

خرید و تهیه زمین برای تولید و پرورش محصولات کشاورزی ممکن است به عنوان عامل محدودکننده در بسیاری از مناطق باشد.

ولی برای پرورش قارچ عامل محدودکننده به حساب نمی آید زیرا برای پرورش قارچ خوراکی، میتوان از فضاهای کوچک و محدود نظیر

• پوششهای پلاستیکی
• زمین های بلااستفاده برای کشاورزی،
• زیرزمین
• آغل
• معادن متروکه،
• تونل ها
• غارها
• و هر مکان سربسته ای

استفاده نمود و با کشت چند طبقه میتواناز فضای محل کشت به نحو مطلوبی استفاده کرد. عمل 

پرورش قارچ در گذشته در معادن متروکه و غارها صورت میگرفت.

امروزه نیز با تجهیز هر مکان دارای سقف میتوان به کشت و پرورش قارچ به شرط ایجاد حرارت و رطوبت یکنواخت در طول سال به پرورش قارچ اقدام کرد در حالت کلی، فضای مورد نیاز برای پرورش قارچ در مقایسه با فضای مورد نیاز برای سایر محصولات کشاورزی بسیار کم میباشد.

با توجه به افزایش روز افزون جمعیت و وم تنوع بخشیدن به منابع مواد غذایی، موجب شده است انسان ها برای تهیه مواد غذایی از طریق امکانات ممکن و با حداقل ترین هزینه ها تلاش نمایند نیاز اولیه غذایی خود را تامین کنند. امروزه قارچ ها نه به لحاظ طعم و مزه غذائی، بلکه به عنوان یک منبع غذائی پروتئین دار که می تواند جیره غذائی انسان ها در کشورهای کمتر توسعه یافته که در آنها گوشت کمیاب و یا گرانقیمت است غنی سازد. بنابراین مورد توجه عموم افراد جامعه قرار گرفته است. میزان کلسترول قارچ پایین است و دارای

 ویتامین های B کمپلکس، B12 ،B6، D،K ،E و مواد معدنی کلسیم و فسفر، اهن و منبع مهم منیزیوم، مس، کرم و اسید فولیک است. پروتئین قارچ ها سهل الهضم بوده و بدون چربی می باشد و برای افراد کم تحرک و مسن غذای مفیدی است. تغذیه با قارچ سبب رشد سریع استخوان ها می شود که در رژیم غذایی کودکان فوق العاده سودمند است و نیز در ترمیم استخوان ها نقش به سزایی دارد.